KRIVIČNOPRAVNI ZNAČAJ MRŽNJE - ZAKONODAVSTVO, TEORIJA I PRAKSA DRŽAVA BIVŠE SFRJ

Apstrakt

Veliki broj krivičnih djela u pozitivnom krivičnom zakonodavstvu učinioci preduzimaju sa posebnom vrstom pobude - mržnjom. Pobuda, inače, predstavlja unutrašnji pokretač čovjeka na preduzimanje radnje kojom se ostvaruje krivičnopravno relevantna posljedica koja je zakonom propisana kao krivično djelo. Stoga, savremena krivična zakonodavstva pobudu predviđaju na više mjesta. Prvo, pobuda, odnosno njene karakteristike, priroda i dejstvo predstavlja okolnost (otežavajuću ako se radi o mržnji) kod odmjeravanja kazne učiniocu krivičnog djela. Drugo, pojedina zakonodavstva, npr. Srbije su otišla korak dalje pa pobudu predviđaju kao pooštravajuću okolnost koja dovodi do obaveznog težeg kažnjavanja - izvan kaznenog raspona propisane kazne. Treće, pobuda predstavlja obilježje bića pojedinih krivičnih djela u osnovnom ili kvalifikovanom obliku. U tom slučaju, mržnja predstavlja elemenat osnovnog djela ili kvalifikatornu okolnost, pri čijem postojanju djelo dobija težu kvalifikaciju čiji se učinilac kažnjava težom kaznom. U radu se sa aspekta pozitivnog krivičnog zakonodavstva razmatraju pojam, elementi, karakteristike, priroda i dejstvo mržnje, kao posebne vrste pobude u zakonodavstvu država bivše SFRJ, posebno kao okolnosti od značaja za odmjeravanje kazne.